Figurki Daruma są pozbawione rąk i nóg (ich brak tłumaczy legenda). Kulisty kształt w połowie stanowi twarz z wielkimi pustymi oczami, które należy zamalować w ściśle określony sposób.

Dla Japończyków Daruma uosabia dyscyplinę, determinację, poświęcenie i cierpliwość.
Z nadejściem Nowego Roku wiele firm kupuje dużego Darumę i zamalowuje mu jedno  oko  (lewe), wyznaczając sobie zadanie na najbliższy rok. Zamalowane oko jest zawsze otwarte i skupione na wyznaczonym celu. Gdy ten zostanie osiagnięty, zamalowuje się Darumie drugie oko. Nie tylko firmy, ale także indywidualne osoby stosują te praktykę.
 

Najczęstsze cele, jakie sobie stawiają Japończycy to zdanie egzaminów i dostanie pracy. Kolor Darumy należy wybrac zależnie od celu - czerwone Darumy zapewniają szczęście w domu i w biznesie, białe zdanie egzaminu, różowe szczęście w miłosci, zielone i niebieskie powodzenie w pracy lub nauce, a złote sukces i pieniądze.

Na targu w Ome można było kupić Darumy różnych rozmiarów: najmniejsze wielkości piłki tenisowej, największe dochodziły do 80cm wysokości. Ceny od 500 do 50 tys. jenów.

Politycy na początku kampanii wyborczej często kupują Darumę i jeśli odniosą sukces, wydają przyjęcie, na którym uroczyście zamalowują Darumie drugie oko.

Daruma jest karykaturą Bodhidharmy (w Japonii zwanego Daruma Daishi). Do historycznych faktów należy bezsprzecznie ten, że ok. V wieku n.e. hinduski kapłan Bodhidharma przez wyczerpujące medytacje i samozatracenie osiągnał satori, czyli stan oświecenia. Nauczanie  Darumy stalo sie podstawą buddyzmu Zen, który później został rozpowszechniony w Chinach.

Legendy i opowieści towarzyszące lalkom Daruma są liczne i często sprzeczne. Jedna z nich głosi, że Daruma siedział i medytował naprzeciw jaskini przez 9 lat (niektóre legendy mowią o 7 latach) bez mrugania i poruszania oczyma. Po tak długim czasie nogi Darumy uschły i odpadły na skutek nie używania.

Po roku stare Darumy, podobnie jak i inne zeszłoroczne talizmany, należy spalic w świątyni, aby nie przyniosły niepowodzeń.